Urlop macierzyński jest szczególną formą urlopu przewidzianego w Kodeksie Pracy i przyznawany jest kobietom pozostającym w stosunku pracy w czasie porodu. Należy wyraźnie zaznaczyć, że nie zależy on od:
– rodzaju umowy o pracę (terminowe i bezterminowe)
– wymiaru czasu wykonywanej pracy
– długości całego stażu pracy.
Szczegółowe przepisy w zakresie urlopu macierzyńskiego reguluje między innymi Dział Ósmy Kodeksu Pracy – Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem. Znajdziemy tam również informacje dotyczące ochrony kobiet pracujących w trakcie ciąży.
Ile jest urlopu macierzyńskiego?
Podstawowy wymiar urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni. Należy jednak zaznaczyć, że 14 tygodni po porodzie jest czasem obligatoryjnego urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że w tym czasie kobiety nie mogą przystąpić do pracy. Pierwsze tygodnie są niezwykle istotne nie tylko dla regeneracji organizmu po porodzie, ale także kluczowe dla opieki nad dzieckiem po przyjściu na świat. Matka dziecka na pisemną prośbę kierowaną do pracodawcy może po 14 tygodniach wrócić do pracy i zrezygnować z ostatnich 6 tygodni urlopu macierzyńskiego, ale tylko pod warunkiem, gdy zostanie on wykorzystany przez ojca dziecka, który także pozostaje w stosunku pracy.
Wymiar urlopu macierzyńskiego w zależności od liczby dzieci
Czas trwania urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni odnosi się do narodzin jednego dziecka. W przypadku porodów, gdy jednorazowo rodzi się więcej niż jedno dziecko, czas urlopu macierzyńskiego jest odpowiednio wydłużony :
– w przypadku narodzin bliźniąt wynosi on 31 tygodni
– 33 tygodnie przysługują po narodzinach trojga dzieci
– po narodzinach czworga dzieci matka może liczyć na 35 tygodni macierzyńskiego
– najdłuższy wymiar urlopu macierzyńskiego, czyli 37 tygodni przysługuje matce, która w czasie jednego porodu urodziła pięcioro i więcej dzieci.
Jak liczony jest urlop macierzyński przed porodem?
Przepisy prawne przewidują, że przyszłe mamy mogą wykorzystać urlop macierzyński przed porodem. W takim wypadku przysługuje jednakże maksymalnie 6 tygodni urlopu i pozostałe 14 tygodni po narodzinach dziecka.
Ochrona prawna kobiet w czasie macierzyńskiego
Należy wyraźnie zaznaczyć, że mamy przebywające na urlopie macierzyńskim podlegają szczególnej ochronie prawnej. Oznacza to, że w trakcie urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może zwolnić kobiety, pod warunkiem, że umowa o pracę nie zostanie rozwiązana z jej winy bądź z powodu likwidacji zakładu pracy. Co równie ważne, po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pracodawca ma obowiązek przywrócić pracownicę do pracy na takich samych warunkach, zanim udała się ona na urlop macierzyński.
Zmiany w urlopach macierzyńskich 2022
W naszym kraju szykują się zmiany w urlopach macierzyńskich 2022. Wynika to z faktu konieczności dopasowania przepisów do tzw. unijnej dyrektywy work-life balance. W Polsce procedowanie tych przepisów powinno zakończyć się w sierpniu 2022 roku – wtedy rodzice mają mieć możliwość wykorzystania 2 miesięcy urlopu rodzicielskiego bez prawa przeniesienia. Będzie to zatem odbiegało od aktualnie obowiązującego prawa, gdy matka na rzecz ojca może przekazać 6 tygodni urlopu z 20-tygodniowej puli urlopu macierzyńskiego.
Zasiłek macierzyński i inne świadczenia wypłacane po narodzeniu dziecka
Narodziny dziecka są dla większości kobiet wyjątkową sytuacją życiową, gdy pragną skupić się na rodzinie i sobie. Poza przyznawaniem urlopu macierzyńskiego mogą one liczyć na wiele świadczeń, które niejednokrotnie diametralnie polepszają sytuację życiową. Kobiety będące zatrudnione na umowach o pracę mogą liczyć na zasiłek macierzyński. Oprócz nich niezależnie od dochodu mogą ubiegać się także o tzw. 500+. Z kolei panie o niskim progu dochodowym mogą składać wnioski o becikowe, czyli jednorazową zapomogę o wysokości 1000 złotych. Dla osób niepracujących, w tym studentom dedykowane jest świadczenie rodzicielskie – tzw. kosiniakowe wypłacane w zależności od liczby urodzonych dzieci przez okres od 52 do 71 tygodni.
Jakie dokumenty potrzebne są do uzyskania zasiłku macierzyńskiego?
Zasiłek macierzyński jest jednym z najczęściej pobieranych świadczeń po narodzinach dziecka. Uprawnione do tego są panie ubezpieczone oraz zatrudnione – na umowę o pracę lub zlecenie i co równie ważne, nawet kobiety samozatrudnione mogą ubiegać się o zasiłek macierzyński. Podstawa kwoty wypłacanej przez ZUS to 1000 złotych netto przez czas 20-37 tygodni dla matki. Zasadniczo pracodawcy należy dostarczyć tylko jeden dokument, czyli akt urodzenia dziecka. Resztę dokumentów uprawniających do otrzymania zasiłku macierzyńskiego przekazuje pracodawca do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Czy macierzyński wlicza się do stażu pracy?
Szczególna forma ochrony prawnej kobiet w ciąży i po narodzeniu dziecka odnosi się także do zagadnienia związanego z urlopem macierzyńskim i stażem pracy. W związku z tym urlop macierzyński wlicza się do stażu pracy na podstawie artykułu 180 Kodeksu Pracy.
Co po urlopie macierzyńskim? Możliwości dla młodych mam
Urlop macierzyński trwa najczęściej 20 tygodni, następnie konieczne jest podjęcie decyzji, jakie dalsze kroki zrobić. Jedną z opcji jest wystąpienie o urlop rodzicielski, który po zsumowaniu daje „roczny urlop macierzyński”. Istnieje również możliwość ponownego podjęcia pracy po urlopie, z którego wiele pań także korzysta.
Sprawdź także: